Nhấn mạnh thanh tra bị trói tay, trói chân rất nhiều, đại biểu nêu dẫn chứng khi truy quét sữa giả, thuốc giả thì thanh tra đi đến đâu là hàng hóa giấu hết.

Đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan góp ý về dự án Luật Thanh tra (sửa đổi). Ảnh: Phạm Đông
Thanh tra kế hoạch hầu như không có hiệu quả

Ngày 22.5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thanh tra (sửa đổi).

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (Đoàn TPHCM) cho biết, dự thảo đang tập trung xây dựng hệ thống cơ quan thanh tra 2 cấp. Việc này cũng đặt ra mối lo ngại về thanh tra chuyên ngành vì chỉ còn Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh/thành.

Theo đại biểu, sẽ có khó khăn nhất định khi tại các quận/huyện chưa có lực lượng chuyên ngành, chỉ mới có và trông cậy vào liên ngành.

Dự thảo luật đã có một số quy định về kiểm tra chuyên ngành, trách nhiệm của thủ trưởng trong việc triển khai, tổ chức kiểm tra chuyên ngành; các sở cũng phải bảo đảm kiểm tra chuyên ngành.

Đại biểu mong muốn khi xây dựng nghị định hoặc thông tư thì sẽ có đầu tư thích đáng cho các quy định về kiểm tra chuyên ngành ra sao cho đúng luật.

Theo đại biểu, phải chăng chúng ta đang tập trung hơi nhiều vào việc xây dựng luật thế nào để phòng chống lạm quyền, tiêu cực của thanh tra. Trong khi đó, quyền hạn, sức nặng làm sao cho thanh tra hiệu quả hơn lại chưa có giải pháp.

Dẫn chứng việc ở nước ngoài thanh tra có quyền lực rất lớn, đại biểu cho biết, ngay từ trong xây dựng luật thì thanh tra bị trói tay, trói chân rất nhiều.

Đại biểu băn khoăn tại sao không có các quy định thoáng hơn để thanh tra đột xuất được nhiều hơn thanh tra theo kế hoạch. Bởi thanh tra theo kế hoạch hầu như không có hiệu quả khi danh sách đó phải công khai từ đầu năm và phải được phê duyệt của cấp trên. Trước khi đi thanh tra theo kế hoạch lại phải có thông báo cho đơn vị chuẩn bị một số nội dung.

“Trên thực tế, vẫn có một số đơn vị đã được thông báo thế rồi nhưng vẫn vi phạm, hạn chế rất nhiều yếu tố bất ngờ”, đại biểu nhấn mạnh.

Theo đại biểu, vấn đề sữa giả, thực phẩm chức năng giả, thuốc giả đang nổi cộm, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo ra quân cao điểm để dẹp việc này.

Tuy nhiên, khi lực lượng thanh tra đi đến đâu là hàng hóa lại cất giấu hết, nhà thuốc nói không bán thực phẩm chức năng… Rất khó bắt quả tang khi có kế hoạch, rầm rộ thông tin.

Như vậy, nữ đại biểu cho rằng, sẽ làm cho thanh tra chuyên ngành kém hiệu quả. Đơn cử như các đơn vị, cá nhân sau khi bị lập biên bản vi phạm, xử lý vi phạm hành chính đã không tuân thủ, không nộp phạt, dẹp đơn vị và đi mở cơ sở mới. Đại biểu cho biết, hiện nay, chưa có chế tài nào cho những vấn đề này.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Tạo phát biểu. Ảnh: Phạm Đông
Quy định rõ hành vi cố ý không quyết định thanh tra

Cho ý kiến về quy định liên quan đến các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động thanh tra, đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) đề nghị quy định rõ ràng hơn hành vi cố ý không quyết định thanh tra để tránh lạm quyền.

Nêu ví dụ, cơ quan thanh tra nhận được thông tin tố giác rõ ràng nhưng không hành động trong thời gian nhất định, đại biểu Nguyễn Tạo cho rằng, cần có cơ chế giám sát nội bộ như yêu cầu thủ trưởng cơ quan thanh tra báo cáo định kỳ về trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm nhưng không quyết định thanh tra để bảo đảm tính minh bạch, rõ ràng.

“Cần quy định rõ việc tiếp nhận và xử lý tố cáo từ đối tượng thanh tra về hành vi hối lộ, sách nhiễu thông qua hệ thống số hóa, bảo mật thông tin cho người tố cáo”, đại biểu Nguyễn Tạo nêu.