Có một quan niệm sai lầm nghiêm trọng về bệnh gan nhiễm mỡ mà rất nhiều người mắc, đó là: Người gầy thì không mắc bệnh này!

Cô Lâm (gần 30 tuổi, sống tại Đài Loan – Trung Quốc) cũng nằm trong nhóm cho rằng bệnh gan nhiễm mỡ không tấn công người gầy, chỉ người thừa cân mới mắc. Thế nên, khi nhận được chẩn đoán bản thân mắc bệnh này, cô sốc vô cùng.

Cô cao 163cm nhưng chỉ nặng chưa đầy 48kg, chỉ số BMI là 18,1 – tức là ở mức gầy. Được biết, cô Lâm đi khám vì thấy cơ thể mệt mỏi kéo dài, hay đau nhẹ ở vùng bụng gần sườn phải, chán ăn, nhìn thấy đồ ăn nhiều dầu mỡ là sợ.

Bác sĩ Wei Shihang tại Churi Clinic (Đài Loan, Trung Quốc) kể lại: “Ngoài vùng bụng hơi to, toàn thân bệnh nhân đều rất gầy, nhất là tay và chân. Thật sự nhìn bên ngoài không thể đoán được cô nặng quá 45kg. Bệnh nhân cho biết khi thấy bụng mình to lên, cô đơn giản nghĩ là mình làm công việc văn phòng, phải ngồi nhiều nên béo bụng. Nhưng sự thật là đã mắc gan nhiễm mỡ giai đoạn 2. Lúc này, lượng mỡ tích tụ trong gan của đã chiếm khoảng 12% trọng lượng gan”.

Ảnh minh họa

Cũng theo bác sĩ Wei, cô Lâm tiết lộ mình rất quan trọng việc kiểm soát cân nặng và giữ dáng. Cô thường xuyên ăn kiêng, giảm cân, không bao giờ để cân nặng của mình chạm tới mức 48kg. Khi nghe cô nói về thói quen ăn uống của mình, bác sĩ Wei phát hiện ra trọng điểm: Cô Lâm thường uống nước ép trái cây thay cơm khi giảm cân. Khi không giảm cân cũng phải uống ít nhất 2 cốc 1 ngày vì nghĩ rằng tốt cho sức khoẻ, đẹp da. Đây là nguồn cơn gây bệnh gan nhiễm mỡ dù cô rất gầy.

Không phải người gầy “miễn nhiễm” với gan nhiễm mỡ!

Theo giải thích của bác sĩ Wei: “Người gầy thì không bị mắc bệnh gan nhiễm mỡ là hiểu lầm phổ biến ở mọi người khi nhắc tới căn bệnh này. Không xét tới tổng lượng mỡ toàn cơ thể hay chỉ số khối cơ thể (BMI), chỉ cần lượng mỡ tích tụ trong gan chiếm hơn 5% trọng lượng gan tức là bạn đã mắc gan nhiễm mỡ.

Đương nhiên, người thừa cân/béo phì có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nhưng không có nghĩa là người gầy không bị mắc bệnh. Thậm chí, nguy cơ mắc bệnh còn cao hơn ở những người suy dinh dưỡng, ăn kiêng quá mức”.

Với trường hợp của cô Lâm, vốn nước ép trái cây tốt nhưng chỉ khi uống điều độ. Khi uống quá nhiều, nhất là trái cây nhiều đường sẽ phản tác dụng và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Cách ăn trái cây này được nhiều người thích, tưởng là tốt hơn ăn trực tiếp nhưng sự thật là ăn tươi cả miếng hay quả thay vì ép nước mới là tốt nhất.

Lý do là: “Trái cây chứa nhiều đường fructose. Khác với đường glucose là năng lượng chính, trực tiếp dùng để nuôi các tế bào, thì đường fructose lại cần gan xử lý trước khi được cơ thể sử dụng. Trong khi đó, gan là cơ quan duy nhất của cơ thể có khả năng chuyển hóa fructose thành glucose. Lâu dần, gan sẽ bị quá tải và bắt đầu chuyển hóa fructose thành chất béo.

Ăn trái cây tươi có kèm cả chất xơ nên có thể cản trở hấp thu đường, giúp nhanh no nên kiểm soát lượng calo. Ngược lại, nước ép trái cây chỉ còn lại đường, thúc đẩy quá trình hấp thu đường nhanh hơn, cần dùng nhiều trái cây hơn. Vì thế, vốn là thực phẩm tốt nhưng dùng quá nhiều, lại thêm đường vào nước ép như bệnh nhân sẽ gây lắng đọng chất béo trong gan, dễ dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, tăng mỡ máu” – bác sĩ Wei nói.

Ảnh minh họa

Trong khi đó, ngoài uống quá nhiều nước trái cây thì cô Lâm hảo ngọt và nhịn ăn nên sợ thiếu chất, luôn chọn trái cây thật nhiều đường, thêm đường và mật ong vào khi uống. Điều này tăng tốc độ và mức độ nghiêm trọng của gan nhiễm mỡ. May mắn là ở giai đoạn 2, cô Lâm vẫn có thể điều trị hiệu quả thông qua các liệu pháp y tế cùng thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường vận động và nghỉ ngơi hợp lý.

Cảnh giác với những dấu hiệu của gan nhiễm mỡ

Nói thêm về các mức độ gan nhiễm mỡ, bác sĩ Wei cảnh báo: Chỉ số mỡ trong gan đạt 5% tức là bạn đã mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Con số này ở mức 5 – 10% là gan nhiễm mỡ giai đoạn 1 và rất khó phát hiện vì không có triệu chứng rõ ràng.

Lượng mỡ ở gan chiếm 10 – 20% trọng lượng gan tức là bệnh tiến triển sang giai đoạn 2. Tuy nhiên, đa số mọi người thường chủ quan, nhầm lẫn sang bệnh vặt với các dấu hiệu bệnh như chán ăn, đau nhẹ vùng hạ sườn, mệt mỏi dai dẳng, hay buồn nôn… ở giai đoạn này.

Còn gan nhiễm mỡ giai đoạn 3 – giai đoạn cuối của gan nhiễm mỡ là khi lượng mỡ tích tụ ở gan vượt quá 20% thì bệnh trở nên rất nguy hiểm. Các dấu hiệu đau tức vùng gan, vàng da, vàng mắt, u mạch, sụt cân, rối loạn tiết tố… rất rõ ràng. Bệnh ở giai đoạn này không thể chữa trị được, chỉ cố gắng điều trị giảm nhẹ và giảm thiểu hết mức có thể biến chứng viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan.