Nhấn mạnh nếu xác định điều hòa là mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị bỏ hết thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa, thay vào đó có thể đánh thuế môi trường.

Việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp ngày 4/6.

Báo cáo về một số nội dung định hướng giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết có nhiều ý kiến khác nhau liên quan đối tượng chịu thuế.

Về phạm vi các mặt hàng điều hòa thuộc diện chịu thuế, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất với đề xuất của cơ quan soạn thảo, quy định điều hòa nhiệt độ có công suất trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU thuộc đối tượng chịu thuế. Như vậy, dự thảo không quy định thu thuế với điều hòa nhiệt độ có công suất từ 24.000 BTU trở xuống và loại có công suất trên 90.000 BTU.

Dù quy định này đã được chỉnh lý theo hướng không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa dưới 24.000 BTU, tức là điều hòa thông dụng, song Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nói ông vẫn thấy băn khoăn.

“Nếu đã xác định điều hòa là mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, bắt buộc phải sử dụng, phải chăng bỏ hết thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa, thay vào đó có thể đánh thuế môi trường”, ông Thanh nêu quan điểm.

Theo ông, nếu mục tiêu đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa để hạn chế phát thải khí nhà kính, thì cần phải đánh thuế vào công nghệ mà điều hòa sử dụng.

Cùng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cũng đề nghị nghiên cứu bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa, chuyển sang thuế môi trường với công nghệ hoặc loại ga điều hòa sử dụng.

“Bây giờ điều hòa rất thiết yếu, không chỉ cuộc sống gia đình mà cả cơ quan. Thời tiết này mà không có điều hòa, anh em chắc cũng không làm việc được”, ông Tùng nói thêm.

Giải trình rõ quy định này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo luật, lý giải điều hòa công suất từ 90.000 BTU trở xuống được sử dụng nhiều, tiêu thụ điện lớn, là một tác nhân khiến trái đất nóng lên do chất làm mát trong điều hòa, ảnh hưởng tiêu cực môi trường.

Qua trao đổi với sứ quán một số nước, ông Tuấn nêu thực tế ở các nước mất mấy năm mới xin được cấp phép lắp một chiếc điều hòa. Vì thế, vấn đề này cần được cân nhắc.

Với hướng tiếp thu chỉ đánh thuế với điều hòa có công suất trên 24.000 BTU, ông Tuấn cho biết ngân sách Nhà nước sẽ giảm thu thêm khoảng 840 tỷ đồng.

Dù cho rằng xăng và điều hòa đúng là thiết yếu, song Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh hướng vẫn khuyến khích không sử dụng nhiều.

Ông đề nghị nên tiếp cận theo hướng chuyển sang một đầu mối là thuế môi trường, còn mức thuế là bao nhiêu sẽ tính toán.

Với việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có hàm lượng đường từ 5g/100ml, nhiều đại biểu vẫn chia sẻ ý kiến băn khoăn.

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho rằng cơ sở đánh giá nước giải khát có đường gây bệnh béo phì và các bệnh chưa rõ ràng.

Theo bà Hải, khi đánh thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ định hướng thói quen tiêu dùng. Nếu nước giải khát có đường đắt lên, nhưng nhu cầu người sử dụng không thay đổi, họ có thể chuyển sang các sản phẩm khác mà chưa thể kiểm soát được chất lượng, chẳng hạn thực phẩm, đồ uống đường phố.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn giải thích dự thảo luật quy định rõ nước giải khát có hàm lượng đường từ 5g/100ml và loại trừ các loại đồ uống như sữa, thực phẩm dạng lỏng sử dụng với mục đích dinh dưỡng, nước khoáng thiên nhiên, sản phẩm từ trái cây tự nhiên…

Về thuế suất, ông cho biết các nước đều đánh thuế 20%-40% nước giải khát có đường. Bộ Y tế, Tổng hội Y học Việt Nam cũng có ý kiến rất quyết liệt, đề nghị đánh thuế. “Bộ Y tế đề xuất đánh thuế cao tới 40%”, ông Tuấn nói.

Theo ông, bước đầu, Bộ Tài chính thiết kế mức thuế suất 8-10%, lùi thời hạn áp dụng tới năm 2027 (8%) và từ 2028 mới tăng lên 10%.

Lộ trình và mức thuế suất so với khu vực thế giới rất hợp lý nhằm tăng nhận thức, dần dần có tác dụng là giảm sử dụng nước giải khát có đường, theo Thứ trưởng Bộ Tài chính.