Luật Bảo hiểm xã hội 2024 mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc gồm cả chủ hộ kinh doanh, nhưng có những trường hợp sẽ không thuộc đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc.

Theo báo Thương hiệu & Pháp luật ngày 21/6 có bài Vài ngày nữa, chủ hộ kinh doanh phải nộp bảo hiểm xã hội bắt buộc từ 585.000 đồng/tháng, ai sẽ được miễn? Nội dung như sau:

Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7 tới, mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc đối với nhiều nhóm đối tượng, trong đó có chủ hộ kinh doanh cá thể.

Theo quy định tại Luật BHXH năm 2014 hiện hành, chủ hộ kinh doanh cá thể không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Nếu có nhu cầu, chủ hộ chỉ có thể tham gia BHXH tự nguyện.

Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, theo khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2024, chủ hộ của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh theo quy định của Chính phủ sẽ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.

Về mức đóng BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh cá thể: Theo điểm a, b khoản 4 Điều 33 Luật BHXH 2024 quy định tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc là 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Về căn cứ đóng, theo điểm d khoản 1 Điều 31 Luật BHXH 2024, chủ hộ kinh doanh được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Vì vậy, mức đóng của chủ hộ kinh doanh tham gia BHXH hàng tháng là 25% tiền lương. Chủ hộ có thể lựa chọn phương thức đóng hàng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy theo nhu cầu.

Từ ngày 1/7/2025, chủ hộ kinh doanh phải nộp bảo hiểm xã hội bắt buộc với mức đóng thấp nhất là 585.000 đồng/tháng. (Ảnh minh họa)

Về mức tham chiếu, khoản 13 Điều 141 Luật BHXH 2024 quy định: Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại luật này bằng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó.

Hiện mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng. Vì thế, mức đóng BHXH thấp nhất của chủ hộ kinh doanh là 25% x 2.340.000 = 585.000 đồng/tháng.

Một số chủ hộ kinh doanh buôn bán nhỏ thắc mắc có phải bắt buộc tham gia BHXH theo Luật BHXH 2024 hay không khi đã về hưu và đang hưởng lương hưu.

Về vấn đề này, Luật BHXH 2024 quy định về các đối tượng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Điểm a khoản 7 Điều 2 Luật BHXH 2024 nêu rõ: “Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng” không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Do đó, dù Luật BHXH 2024 mở rộng phạm vi tham gia, nhưng những người đã nghỉ hưu và đang hưởng lương hưu sẽ không phải tham gia BHXH bắt buộc, ngay cả khi là chủ hộ kinh doanh.

Chính sách này đảm bảo những người đã nhận được các chế độ an sinh dài hạn sẽ không phải tiếp tục đóng góp vào quỹ BHXH bắt buộc, tránh sự trùng lặp trong hệ thống và bảo vệ quyền lợi của người thụ hưởng.

Ngày 20 tháng 6 năm 2025, tạp chí điện tử An ninh tiền tệ đã đăng tải thông tin với tiêu đề: “Nóng: Bảo hiểm xã hội Việt Nam ra thông báo khẩn về thông tin “tăng mức đóng BHYT từ ngày 1/7/2025”. Nội dung như sau

Thông báo từ Bảo hiểm xã hội Việt Nam nêu, thời gian gần đây, trên một số nền tảng mạng xã hội xuất hiện thông tin cho rằng mức đóng BHYT sẽ tăng từ 4,5% lên 6% kể từ ngày 01/7/2025. Về nội dung này, BHXH Việt Nam khẳng định: Hiện tại chưa có quy định nào về việc điều chỉnh tăng mức đóng BHYT lên 6% từ thời điểm nêu trên.

Cụ thể, tại Điều 13 của Luật số 51/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT có quy định: Mức đóng BHYT của các nhóm đối tượng tham gia có thể tối đa bằng 6% tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc hoặc mức tham chiếu,…

Tuy nhiên, đây không phải mức áp dụng ngay, mà chỉ là trần tối đa mức đóng cho phép trong khung pháp luật. Tùy điều kiện cụ thể, khi cần thiết, Chính phủ sẽ xem xét điều chỉnh mức đóng phù hợp nhằm bảo đảm quyền lợi cho người tham gia và cân đối quỹ BHYT trong dài hạn.

Hiện nay, mức đóng BHYT vẫn giữ nguyên là 4,5% mức lương cơ sở (mức lương cơ sở hiện là 2.340.000 đồng/tháng). Việc điều chỉnh mức đóng nếu có, sẽ do Chính phủ ban hành Nghị định để thực hiện. Do đó, những thông tin cho rằng mức đóng sẽ tăng lên 6% từ ngày 01/7/2025 là chưa chính xác, gây hoang mang trong dư luận.

Theo đó, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cảnh báo người dân cần lưu ý: trong trường hợp người dân tham gia BHYT hộ gia đình mà được yêu cầu đóng cao hơn mức 4,5% tiền lương cơ sở, cần yêu cầu tổ chức, cá nhân thu nộp BHYT đưa ra căn cứ pháp lý rõ ràng, đặc biệt là Nghị định có liên quan đến việc điều chỉnh mức đóng của Chính phủ.

Mức đóng BHYT hộ gia đình hiện nay.

Hiện nay, Bộ Y tế đang chủ trì xây dựng Nghị định hướng dẫn thi hành Luật số 51/2024/QH15. Trong thời gian chờ văn bản hướng dẫn chính thức được ban hành, cơ quan BHXH khuyến cáo người dân, người lao động chỉ nên tiếp cận thông tin từ các nguồn tin chính thống như: Cổng Thông tin điện tử của Chính phủ, Bộ Y tế, BHXH Việt Nam và các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương, địa phương.

“Mọi hành vi cố tình đăng tải, chia sẻ thông tin sai lệch nhằm xuyên tạc chính sách hoặc lợi dụng để trục lợi, chiếm đoạt tài sản của người dân sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”, thông báo từ Bảo hiểm xã hội Việt Nam nhấn mạnh.