Nghị định 151/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 1/7/2025, trong đó phân cấp mạnh mẽ quyền cấp sổ đỏ về cấp xã. Giờ đây, thủ tục đất đai đã thuận tiện hơn cho người dân.

Thạc sĩ, Luật sư Hoàng Thị Hương Giang (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) khẳng định, những thay đổi này là cực kỳ cấp thiết, phù hợp với việc tinh gọn bộ máy và cải cách thủ tục hành chính. Sau đây là những thay đổi chính liên quan đến các thủ tục về đất đai, cấp sổ đỏ kể từ ngày 1/7/2025:

1. Chủ tịch UBND cấp xã trực tiếp cấp sổ đỏ

Trước đây, việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện, gây nhiều phiền hà, tốn kém cho người dân.

Từ 1/7/2025, theo Điều 5 Nghị định 151/2025/NĐ-CP, Chủ tịch UBND cấp xã sẽ có thẩm quyền ký cấp sổ đỏ lần đầu cho cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài (là công dân Việt Nam) và cộng đồng dân cư.

Đặc biệt, người dân sẽ không còn phải nộp giấy xác nhận “không tranh chấp” khi làm sổ đỏ. Việc xác minh quy hoạch, nguồn gốc, và tình trạng tranh chấp sẽ do cơ quan tiếp nhận tự thực hiện theo cơ chế hậu kiểm (Khoản 4, Điều 18 Nghị định 151/2025/NĐ-CP).

Ngoài ra, cấp xã còn được phép tiếp nhận và giải quyết các thủ tục quan trọng về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư. Những việc này trước đây phải lên cấp huyện hoặc tỉnh.

2. Người dân có quyền chọn nơi nộp hồ sơ đất đai trong cùng tỉnh

Thay vì phải nộp hồ sơ đất đai tại nơi có đất như quy định cũ, từ 1/7/2025, người dân và doanh nghiệp được quyền lựa chọn nơi tiếp nhận hồ sơ tại bất kỳ đơn vị nào trong cùng một tỉnh, thành phố (Khoản 1 Điều 18 Nghị định 151/2025/NĐ-CP).

Điều này áp dụng cho cả hồ sơ đăng ký lần đầu và hồ sơ biến động như thừa kế, chuyển nhượng. Thay đổi này giúp giảm đáng kể thời gian và chi phí đi lại.

Thạc sĩ, Luật sư Hoàng Thị Hương Giang. Ảnh: NVCC

3. Rút ngắn thời gian làm thủ tục

Nghị định 151/2025/NĐ-CP quy định thời gian thực hiện thủ tục đất đai được rút ngắn đáng kể, cụ thể: Đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất lần đầu: Không quá 17 ngày làm việc. Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất lần đầu: Không quá 3 ngày làm việc.

Đây là tốc độ chưa từng có, giúp người dân nhanh chóng hoàn tất các thủ tục cần thiết.

4. Sổ đỏ được cấp đổi dễ dàng hơn, minh bạch hơn

Luật mới bổ sung nhiều trường hợp được cấp đổi sổ đỏ, không chỉ khi giấy tờ bị hư hỏng. Các trường hợp như: Mục đích sử dụng đất trên sổ cũ không khớp với phân loại đất mới theo Luật Đất đai 2024. Vị trí thửa đất trên sổ cũ không chính xác so với thực tế. Sổ đỏ ghi tên hộ gia đình, nay thành viên có nhu cầu ghi đầy đủ tên từng người. Sổ đỏ chỉ ghi tên vợ hoặc chồng, nay muốn ghi tên cả hai vợ chồng.

Quy định này đảm bảo tính chính xác, công bằng và thuận tiện cho người dân khi thực hiện các giao dịch sau này.

5. Số hóa và giải quyết tranh chấp tại xã

Từ 1/7/2025, nhiều thủ tục đăng ký đất đai, cấp đổi sổ đỏ có thể thực hiện trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công quốc gia hoặc hệ thống điện tử. Dữ liệu địa chính sẽ được số hóa và cho phép tra cứu, giúp người dân không cần đến trực tiếp trụ sở như trước.

Đặc biệt, tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư sẽ được Chủ tịch UBND cấp xã giải quyết (Điểm g khoản 2 Điều 5 Nghị định 151/2025/NĐ-CP), với thời gian tối đa 45 ngày. Việc xử lý mâu thuẫn ngay tại cơ sở giúp giảm tải cho tòa án và giải quyết kịp thời các xung đột nhỏ trong cộng đồng.

Những điểm mới này không chỉ là cải cách thủ tục, mà là sự chuyển đổi toàn diện trong tư duy quản lý đất đai: từ quản lý sang phục vụ, từ tập trung sang phân quyền, từ giấy tờ sang số hóa.